Vragenlijst-GELOOF-HOOP-LIEFDE
geloof-hoop-liefde, 7 April 2004
Wat zijn de ankers in uw leven?
'Wat mensen betreft, zijn dat natuurlijk eerst en vooral mijn heel bijzondere vrouw Simonne en onze drie kindjes Maarten, Lucas en Lauren; het zijn de liefste schatten ter wereld. Daarna volgen de goede vrienden, de dichte familie, en - voor mijn vak - mijn fantastische medewerkers.
Mentaal is mijn creativiteit mijn anker en motor; wat er ook gebeurt, die creativiteit zal nooit gesmoord kunnen worden, ook niet door flinke tegenslagen.
Creativiteit is vandaag helaas een woord met een wat kwalijke bijklank in bepaalde culturele milieus. Men denkt bij dat woord iets te makkelijk aan knullige pottenbakkerij en foute aquarellen. Voor mij daarentegen staat creativiteit voor de bron van het kunstenaarschap. Het gaat om de onstuitbare drang iets te willen creëren, grenzen te verleggen, het verschil te maken, dingen te laten gebeuren, een dynamiek tentoon te spreiden en daarbij zelfkritisch en reflectief te zijn. Dat, precies dát, zit heel sterk in mijn zijn, in wie ik ben, in waar ik voor sta. Ik ben een doe-type; ik wil dingen laten ontstaan. In welk medium dat gebeurt of op welke wijze, is secundair. Het gaat om communicatie, om catharsis en ontroering, om humor.
Creativiteit is niet het alleenrecht van de kunstenaar, overigens. Zo zijn er bijvoorbeeld wel eens kunstenaars die ik niet creatief vind, en politici die ik dan weer juist wél creatief vind in hun evolutie en hun omgang met de dingen.
Een tweede mentale anker is een fundamenteel vertrouwen in eigen kunnen. Ik geloof in mijn kunnen als kunstenaar, in mijn creativiteit, in mijn talent, dat ik iets te vertellen heb. Waarmee ik niet zeg dat ik niet twijfel; twijfel is inherent aan de creatie. Ik twijfel voortdurend. Zelfvertrouwen betekent ook niet dat je je beter voelt dan anderen, dat je naast je schoenen loopt of arrogant bent. Zelfvertrouwen is je goede én zwakke kanten kennen en kunnen plaatsen.'
Wat maakt u gelukkig?
'Als het mijn geliefden goed gaat, gaat het met mezelf ook prima. Het maakt me gelukkig anderen gelukkig te zien en te maken. Daarom kost het me geen moeite gul te zijn. Dat kan door middel van mijn werk en engagement als beeldend kunstenaar, maar ook veel rechtstreekser, door een troostend gesprek te bieden of door bescheiden, hartelijk en dankbaar te zijn tegenover degenen met wie ik samenwerk.
Daarnaast ervaar ik ook geluksmomenten bij het ontspannen kunnen beluisteren van oude en nieuwe muziek, of het volledig ondergedompeld worden in een roman of een speelfilm.
Maar er is natuurlijk vooral de roes tijdens het creëren en de korte euforische momenten wanneer bij een groots opgezet project alles plots in de juiste plooi valt.
Het is - natuurlijk - ook heerlijk om gemeende complimenten en aanmoedigende feedback te krijgen van toeschouwers en critici; het fijne en essentiële gevoel begrepen en ‘ontvangen’ te worden met je beeldend werk en waar het voor staat.'
Hoe belangrijk is voldoening in uw werk voor uw geluk? Kunt u zich voorstellen dat u zonder uw werk gelukkig zou kunnen zijn?
'Voldoening kunnen vinden in het scheppen, is de basis van het kunstenaarschap. Het gaat om het spelplezier; het genoegen dingen te laten ontstaan. ‘Scheppingsvreugde’ zou je het met een wat oubollig woord kunnen noemen. Vele beeldend kunstenaars met een - wat men noemt - ‘wankel’ gemoedsleven of een tragische levensloop, hebben tijdens het scheppen toch grote geluksmomenten beleefd.
Natuurlijk staat de naïeve opwinding bij het creëren los van de inhoud die je communiceert als kunstenaar. De onderwerpen die ik aansnijd in mijn werk, zijn vaak ernstig en geladen. Het zijn bespiegelingen over de condition humaine in postmoderne tijden, en dat is natuurlijk niet allemaal rozengeur en maneschijn.
Ik kan me niet voorstellen gelukkig te zijn zonder het creëren. De werken die ik realiseer, worden - om het even pathetisch te stellen - geboren uit noodzaak. Ze maken fundamenteel deel uit van wie ik ben en waar ik voor sta.'
Wat maakt u rustig? Op welke (favoriete) manier ervaart u rust in uw leven?
'De mooiste rust denkbaar is het moment waarop één van mijn kinderen - de oudste is drie jaar - met zijn of haar hoofdje op mijn buik ligt te slapen wanneer ik thuis op de sofa een dutje doe. Een ander heerlijk rustig en intiem moment is na een vermoeiende dag met mijn liefste in lepeltjeshouding in bed in slaap vallen.
Waar ik ook erg van kan genieten, is het uitzicht op een eindeloos heuvellandschap, liefst op een lome dag, in de schaduw, met de voeten in het water.
Een mooi solomoment is moederziel alleen een zonsopgang meemaken, rijdend op een verlaten buitenlandse snelweg in de vroege herfst, liefst in een rommelige bestelwagen. On the road, weet je wel.
Natuurlijk is de abstracte, spirituele en vredige ruimte die bijvoorbeeld oude polyfonische muziek creëert ook een uitnodiging om tot diepe innerlijke rust te komen.'
Waar gelooft u in?
'Ik geloof in de veerkracht van de mens, de kracht om dingen te realiseren en tegenslagen te boven te komen. De mens is niet bij machte enige waarheid te kennen - naar de zin van dit bestaan hebben we alsnog het raden, niet? - maar hij kan wel van betekenis zijn voor zijn naasten en zichzelf ontwikkelen. En daarbij, om het met een cliché te zeggen, is de liefde het hoogste goed.'
Is er iets heilig voor u?
'Mijn gezin. Mijn vrienden, mijn soulmates. De creatieve attitude.'
Waar hoopt u op?
'Op een verder leven in liefde. Dat het mijn naasten goed mag blijven gaan en dat ik iets kan blijven betekenen voor hen. Dat ik iets moge betekenen voor anderen via mijn werk en mijn manier van zijn.'
Volgt u uw hart of uw hoofd? Zijn die twee soms in conflict?
'Van inborst ben ik een heel emotionele man en volg ik veel meer mijn hart dan mijn hoofd. Maar ik heb wel genoeg verstand om me voor mijn werk te omringen met mensen die me helpen er het hoofd bij te houden.' (lacht)
Zijn er dingen in uw leven waarvan u spijt heeft?
'Ja, fouten die ik gemaakt heb in mijn leven vergeet ik niet of heel moeizaam: ik kan mezelf moeilijk een fout tegenover anderen vergeven. Wanneer ik iemand gekwetst heb, blijf ik daar lang ongelukkig over. Het is mijn ambitie een goed mens te kunnen zijn.'