Hans Op de Beeck

Je bent een kunstenaar, een artiest. Hoe zou je zelf omschrijven wat je doet?

'Ik ben een multidisciplinair beeldend kunstenaar. Mijn werk omvat zowel sculpturen, sculpturale installaties, videofilms, animatiefilms, fotografie, tekeningenreeksen, kortverhalen en scenografie.
Mijn aandacht gaat daarbij in eerste instantie naar het beeld, en de stemming en vragen die dat beeld kan oproepen bij de toeschouwer. Het werk is een brede reflectie over de condition humaine, de onbeholpen manier waarop we vandaag ons leven inrichten en de moeizame communicatie en omgang met elkaar, de tijd en de ruimte. Mijn werk wordt voornamelijk getoond in het beeldende kunstencircuit van musea, galerieën en kunstevenementen. Ik ben tien jaar professioneel actief, heb vandaag vijf voltijdse medewerkers in dienst en stel zowel in Europa, Azië als de Verenigde Staten tentoon.'

Je bent ook Kempenaar van afkomst. Vanwaar ben je precies?

'Van Turnhout. Daar heb ik tot mijn veertien jaar gewoond, en dan zijn mijn broer, twee zussen en ikzelf met moeder naar Antwerpen verhuisd.'

Hoe zou je je geboorteomgeving beschrijven?

'De omgeving waarin ik opgroeide is typisch middleclass: moeder was lerares economie in de middelbare school en vader onderwijzer in het basisonderwijs. Het artistieke komt van mijn vaders familie, waarin al generaties terug schrijvers, acteurs en schilders rondliepen. Mijn vader zelf regisseerde als amateur ook in het theater. Als kind werd ik niet specifiek gestimuleerd voor het artistieke; het interesseerde me op een heel vanzelfsprekende manier. Ik las en tekende hele dagen stripverhalen, en als tiener studeerde ik tekenen, dictie, voordracht, theater, notenleer en viool in het deeltijds kunstonderwijs. Als oudere tiener kwamen daar later ook nog gitaar en klavier bij.'

Welke invloed heeft je geboortestreek gehad op de keuzes die je in het leven hebt gemaakt?

'Geen invloed. De invloeden die in mijn werk aanwezig zijn, zijn eerder globaal West-Europees te noemen, maar zijn zeker niet regionaal gedetermineerd. Er is wel iets in mijn werk dat je enigszins "Belgisch" zou kunnen noemen: dat heeft te maken met mijn aandacht voor de absurditeit van het leven en de melancholie die daarmee gepaard gaat.'

Zijn er bepaalde eigenschappen die u als Kempenaar denkt te hebben en die een voordeel of nadeel bleken bij uw carrière?

'Neen. Ik geloof niet zo in veralgemeningen wat dat betreft, hoewel ze wel eens grappig zijn natuurlijk. Ze behoren tot de folklore.'

Je woont en werkt nu in Brussel. Ben je de Kempen ontvlucht?

'Als je in een internationale context werkt, beland je vanzelf in een grootstad, waar je directere lijnen hebt met de buitenwereld dan in een kleine provinciestad of een afgelegen dorp. Maar daarmee wil ik absoluut geen oordeel vellen over hen die er wel blijven wonen of er naar terugkeren.'

Heeft de Kempenaar een artiest te weinig te bieden?

'Als je professioneel actief bent in de beeldende kunsten, ben je per definitie internationaal actief. Je denkt dan veel minder in termen van regio's en wat die je al dan niet te bieden hebben. Het gaat meer om de grote culturen en de universele waarden die ze al dan niet met elkaar delen.'

Door je kunst kom je ook vaak in het buitenland. Wat zijn de meest boeiende ervaringen die je in het buitenland hebt meegemaakt?

'Dat mijn werk vandaag ook in Azië (Japan, China, Zuid-Korea) gesmaakt wordt, is verrassend en bijzonder. Het is plots een heel actief terrein geworden in de beeldende kunsten, naast Europa en de Verenigde Staten waar je als westers hedendaags kunstenaar vrij makkelijk een podium vindt. In 2004 creëerde ik het werk Location (5), een levensgrote evocatie van een nachtelijk wegrestaurant met uitzicht op een verlaten snelweg, een sculptuur van initieel bijna 300 vierkante meter oppervlakte. Het nieuwe museum Towada Art Center, in de stad Towada in het noorden van Japan, wijdt zelfs een heel gebouwtje aan het werk dat er permanent te bezoeken zal zijn vanaf april dit jaar. Het bijzondere is dus dat er vanaf dan steeds enkele Japanse museumbezoekers in mijn "Europees" nachttafereel zullen zitten.
De productie van dat grote werk, aanvankelijk voor mijn solotentoonstelling in het museum voor hedendaagse kunst in Den Haag, was een waar avontuur. In twee maanden tijd heb ik het hele ding geproduceerd met de hulp van een vijftiental vrijwilligers. Die periode was heel bijzonder omdat ik mijn eerste grote solotentoonstelling in een museum in Nederland heb gekregen, en niet in België.
Bijzonder was ook toen ik op uitnodiging van het P.S.1-Museum in New York, onderdeel van het Museum of Modern Art (MoMA), een jaar lang mocht wonen en werken in New York City, met de steun van de Vlaamse Overheid. Ik heb er ook mijn eerste narratieve film gemaakt en getoond in het museum. Een heel mooie periode.'

Ook op dit moment heb je tal van projecten in het buitenland lopen. Kun je daar wat meer over vertellen?

'Deze week ga ik eerst naar Duisburg in Duitsland om er een werk op te bouwen in het museum voor moderne kunst. Eind deze week reis ik door naar Berlijn om er met een medewerker en een team plaatselijke assistenten een nieuw groot project uit te werken dat nadien zal doorreizen naar het Holland Festival in Amsterdam, en hoogstwaarschijnlijk ook naar de Biënnale van Singapore in september.
Na Berlijn, eind deze maand, reis ik door naar Scottsdale in Arizona, waar ik deelneem aan een tentoonstelling in het Scottsdale Museum of Art, lezingen geef en een nieuwe film zal maken. Daarna reis ik, in april, door naar Towada in Japan, voor de opening van het Towada Art Center. Op dit moment heb ik ook een solotentoonstelling in het Rogaland Museum in Stavanger (Noorwegen), en is er werk van me opgenomen in groepstentoonstellingen in musea en kunstruimtes in Siena (Italië), in Emden (Duitsland) en in Amiens (Frankrijk).'

Heb je het gevoel dat ze jou in je eigen heimat wel voldoende kennen en appreciëren?

'Geen idee. In de familie Op de Beeck zijn er wel enkele mensen die mijn werk volgen en het appreciëren, maar daarbuiten denk ik niet dat men in mijn geboortestreek wakker ligt van wat ik doe. Mijn activiteiten situeren zich ook te zeer over de grens opdat men er vandaag in het Turnhoutse van op de hoogte zou zijn.'

In kunst drukt een kunstenaar zichzelf uit? Wat wil jij meedelen aan de kunstliefhebber?

'Diep van binnen hoop ik met herkenbare beelden en situaties te kunnen ontroeren en te kunnen troosten. Dat klinkt wollig, maar het is een van mijn meest duidelijke ambities. Ik hoop dat ik mensen een soort tijdloos moment kan bieden, misschien zelfs een gedachteloos moment, een rustpunt, en toch ook enkele vragen ...'

Zou je jezelf als kunstenaar kunnen vergelijken met een ondernemer: risico’s nemen, investeren, hard werken?

'Voor honderd procent. Het kunstenaarsvak is risico's nemen, investeren en hard werken in het kwadraat! Het is wat dat betreft wellicht het meest onderschatte beroep ter wereld. Wij kunstenaars moeten nog steeds tegen de romantische clichés vechten van de kunstenaar die in de kroeg op inspiratie zit te wachten en een liederlijk leven leidt. Mijn praktijk is volledig het tegenovergestelde. Het is keihard werken, de klok rond als het ware.'

Heb je misschien nog een boodschap voor de Kempense ondernemer?

'Dat is niet zo makkelijk, omdat elke onderneming zo'n totaal verschillend publiek bedient. Algemeen zou ik wel willen zeggen dat je onmiddellijk en veel moet durven investeren, vanaf het begin. Alle omzet heb ik steeds onmiddellijk in de zaak gestopt. Als andere kunstenaars horen dat ik vijf voltijdse medewerkers in dienst heb, zijn ze verbaasd dat ik dat risico neem. Nogal wat kunstcollega's die op eenzelfde internationaal niveau bezig zijn als ik blijven met mensen op zelfstandige basis werken of engageren telkens nieuwe tijdelijke medewerkers; ze durven de stap naar een eigen vast team niet te wagen. Door dat wel te doen en je medewerkers een leuke en comfortabele, goed uitgeruste werkomgeving en een goed bediendecontract te geven, bouw je met hen samen iets op. Wij groeien samen en mijn ploeg is van een buitengewone kwaliteit. Ja, daar ben ik erg gelukkig mee en trots op.'