Grootste Restauratie in Limburg Zit er na 15 Jaar op

Hasselt - Na tien jaar zit het grootste Vlaamse restauratieproject in Limburg erop: met 31 miljoen euro is de abdij van Herkenrode in haar glorie van weleer hersteld. Of zoiets toch, want wat vandaag de abdij heet, zijn eigenlijk alleen nog de hoevegebouwen en het historische hart van een (ooit) gigantische religieuze 'stad'. Op 26 maart wordt officieel een punt gezet achter de restauratie met de inhuldiging van een kunstwerk van Hans Op ce Beeck waar ooit de abdijkerk stond. Zondag 29 maart is het grote publiek welkom om het nieuwe Herkenrode te ontdekken.
Het was niet veel meer dan een ruïne toen de Vlaamse overheid de abdij van Herkenrode (en 100 hectare natuurgebied) in 1998 kocht voor 2,3 miljoen euro. Daken stonden op invallen, bomen en struiken groeiden binnen in het poortgebouw en in de indruk-wekkende gewelven van de stallingen waren gaten gekapt om makkelijker het stro van de boeren op zolder te gooien. Er werd zelfs getwijfeld of het niet beter was om de gebouwen maar helemaal te laten vervallen, om dan alles plat te gooien.
Verjaagd "Tijdens de Franse Revolutie waren de zusters-cisterciënzers verjaagd uit Herkenrode, de abdij was als zwartgoed aan verschillende families verkocht", zeggen Ginny Haesevoets en schepen Karolien Mondelaers Abdijsite Herkenrode. "Hier is van alles geweest: een jeneverstokerij, een wolfabriekje, boerderijen... Wat overgebleven is van het klooster (het gedeelte waar de abdis en de rijke adellijke zusters woonden, red) hebben de zusters van het Heilig Graf gekocht in 1974. Eind jaren 80, begin jaren 90 is dan het bewustzijn gegroeid dat ook de rest van het gebied waarde-vol is, een unieke plek in de Limburgse geschiedenis. Waarop geijverd werd om ook deze site te restaureren."
Gul Het was toenmalig minister Theo Kelchtermans die zijn handtekening onder de koopakte mocht zetten. Meteen het startschot van 15 jaar restauratie. En de grootste Vlaamse restauratie - samen met Alden Biesen - in Limburg. Totale prijskaartje: 31 miljoen euro. Geld van Vlaanderen, Europa, de provincie, de stad Hasselt, Toerisme Vlaanderen, LSM én een groep van Limburgse ondernemers die het erfgoed wilde bewaren. "En dan spreken we nog niet over de investeringen van Natuur en Bos in de omgeving. Zo zijn de natuur en het landschap hersteld, is water en de Demer opnieuw een belangrijke rol gaan spelen en zijn er nieuwe fiets- en wandelroutes aan-gelegd. Want ANB is eigenaar van alle gronden, terwijl Herita (het vroegere Erfgoed Vlaanderen, red) de meeste gebouwen in erfpacht heeft." Heilig graf "Mensen kunnen letterlijk zien wat er met hun belastinggeld is gebeurd, we proberen hen ervan bewust te maken hoe waardevol dat erfgoed is. Via ver-schillende ingangen, je kan niet overal een museum van maken: je hebt het belevingscentrum, de tuin met 500 kruiden, de Clavis-winkel, horeca, het kunstwerk, fiets- en wandelpaden. We trekken veel meer mensen aan dan
alleen liefhebbers van historische ge-bouwen", zegt Kristl Strubbe (Herita). En de zusters van het Heilig Graf, die vandaag nog steeds aan de overkant wonen? "Ze maken geen deel uit van cultuur-toeristische luik van de abdij, maar hun aanwezigheid is een absolute verrijking voor een site waar het alle-maal met het religieuze begonnen is", zegt Mondelaers. Er zijn wel plannen om een verzorgingstehuis voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel (na beroerte of ongeval) hier te huis-vesten? "Dat wordt onderzocht, ja."
Het kunstwerk wordt 26 maart ingehuldigd.
Sluitstuk van de restauratie is opvallend genoeg geen historisch gebouw, wel een modern kunst-werk van Hans Op de Beeck. Op de plek waar destijds de abdij-kerk van 64 meter stond, het hart van de site. Nadat ze tijdens de Franse Revolutie was verkocht, brachten Hasseltse families er een fabriekje met weefgetouwen onder. Een brand verwoestte ze deels, later is de kerk afgebroken. "Tijdens de restauratie zijn de fundamenten opnieuw blootgelegd. Nu zijn ze weer begraven om ze te bewaren, ze bleken te gevoelig om open te liggen. Er is dan gekozen voor een kunst-werk, van een kunstenaar met internationale uitstraling. Om-dat we zo nog een ander publiek naar de site willen gidsen", stelt Mondelaers. Het kunstwerk wordt 26 maart ingehuldigd, het moet een ge-voel van oneindig ver geven als je binnen staat. Tot slot zijn er nu plannen om de abdij betalend te maken? "Neen, alleen het belevingscentrum en de tuin."