De Vallei, een bloederig relaas in een betoverend decor

Een verteller, vier saxofonisten en een zangeres in een betoverend decor. In het muziektheater 'De Vallei’ komt het water steeds hoger.

Stel dat er niets zou gebeuren. Vier saxofonisten zitten op een met lampjes verlichte stellage. Hun gongen hangen glanzend in de wacht. De verteller zit lager in het midden op een kruk, met zijn voeten in het water. En ergens staat een donkere engel, van wie je zeker weet dat haar vleugels haar niet van de grond zullen tillen. En de accordeon, vergeet de accordeon niet. Alleen die setting al, met een naar nachtblauw verkleurende achtergrond. Je kunt er een voorstelling lang naar kijken, wegdromen, zonder dat er een woord wordt gesproken, een noot wordt gezongen of geblazen.

Maar daarvoor hebben we geen kaartje aangeschaft. Er wordt wel gesproken, uitvoerig zelfs, er wordt wel muziek gemaakt, de engel zingt en komt wel de trap af. Rekent u er maar op: in die betoverende omlijsting levert dat een aangrijpende voorstelling op.

We hebben het over De Vallei, de tweede locatievoorstelling van het Zeeland Nazomer Festival (ZNF) die eerder dit jaar in deSingel in Antwerpen in première ging. Twee Vlaamse grootheden zetten hun handtekening eronder. Over componist Eric Sleichim en zijn inmiddels beroemde saxofoonkwartet Bl!ndman leest u in het kader bij dit artikel. Hans Op de Beeck bedacht samen met Sleichim het concept van de voorstelling en is verder de schrijver, decorontwerper en regisseur.

Alsof er op Zeeuwse gevoeligheden wordt ingespeeld - wat vast niet de opzet is - verhaalt hoofdrolspeler Dirk Roofthooft over zijn reis naar een afgelegen, door water bedreigde vallei. De verteller vertelt met gesloten ogen. Twee keer doet hij ze open: als hij zijn vrouw Jara ziet die naar honing, lelie en mandarijn ruikt. En als zijn dochter Milo in een kano wegdrijft.

Hans Op de Beeck (1969) heeft naam gemaakt met grote installaties over heel de wereld. Dit jaar nog op de Setouchi Triënnale in Japan met 'The Silent Room', waarin ‘grote kinderen’ in een verstilde bibliotheek zijn neergezet. Hij is beeldend kunstenaar, filmer, fotograaf, schilder. "Ik besla het hele spectrum van de beeldende kunst", zegt hij in zijn studio in Brussel.

Hij is ook, niet te vergeten, schrijver. Met 'De Vallei' levert hij voor de derde keer een theatertekst af. In 2015 debuteerde hij met 'Nach dem Fest', daarna volgde nog een jeugdvoorstelling.

Over De Vallei zegt hij: "Eric wilde vertrekken vanuit een bijbelse insteek, de apocalyps. Ik heb gekozen voor een vertrek meer vanuit het dagelijks leven. Van daaruit wordt de voorstelling universeel. Ik ben voor het eerst nogal op de fantasietoer gegaan. Er zit erotiek in het verhaal. Het is bloederig, er wordt iemand aan stukken gesneden. Daarbij dacht ik wel: de meeste sprookjes zijn ook gruwelijk."

Over de verteller: "Voor mij mag dat iemand zijn die al zijn zintuigen laat stromen. Toen ik zag hoe Dirk met gesloten ogen zat om den tekst te memoreren, vond ik dat zo pakkend dat ik dacht: ‘dat houden we vast’. Een verteller die zich niet tot het publiek richt, dat is ongewoon. Als toeschouwer observeer je in dit geval. Kijk, een sculptuur of een installatie, met dat werk voel ik me comfortabel, daarvan weet ik dat ik het kan. Met theater is dat anders. Toen Dirk de eerste keer hier kwam was ik zenuwachtig. Dan ben je benieuwd of de tekst hem bevalt. Ik stap met een voorstelling als deze uit mijn comfortzone. Dat is essentieel om creatief te blijven."

Over het decor: "Dat heeft iets volks met de accordeon. De hele witte lampjes op de tribunes van de saxofonisten hebben iets kermisachtigs. Verteller Dirk neemt daarin plaats, gehuld in een kimono. Als een zenboeddhist in een Vlaamse kermis. Het vermengen van volkse en meer spirituele uitingen, oost en west, high and low. Je kunt de accordeon zien als een goddelijke long. Alles zit in een culturele blender. Het is mijn taak daarin evenwicht te brengen."

Over de zangeres: "Het is geen echte engelverschijning. Ook bij haar zie je het verkleden. Haar vleugels zitten aan twee schouderbandjes. Alles met een knipoog, zonder dat het ironisch wil zijn. Het is meer een teken van: zo is het leven. Het ene moment sta je in een museum, het andere in een shopping mall."

Over de muziek: "Als je de saxofonisten ziet zitten, is het net of ze zweven. Door de muziek wordt de hele voorstelling meer een mentale trip, een droom."

English:
‘The Valley’, a bloody story in an enchanting setting

A storyteller, four saxophonists and a singer in an enchanting setting. In the music theater piece 'The Valley' the water gets higher and higher.

Suppose nothing would happen. Four saxophonists sit on scaffolding lit with lights. Their gongs hang shining in waiting. The narrator sits lower and in the centre on a stool, with his feet in the water. And somewhere there is a dark angel, whose wings you know cannot lift her off the ground. And the accordion, don't forget the accordion. Only this setting, with a background that turns to midnight blue. From here can you watch a performance for a long time, dream away, without a word being spoken, a note being sung or blown.

But we did not purchase our tickets just for this. There is text, detailed even, music is made, the angel sings and comes down the stairs. You can count on it: this enchanting setting produces a moving performance.

We are talking about ‘The Valley’, the second location performance of the Zeeland Nazomer Festival (ZNF) that premiered earlier this year in deSingel in Antwerp. Two Flemish greats put their signature under it. You can read about composer Eric Sleichim and his now famous saxophone quartet Bl!ndman in the frame of this article. Together with Sleichim, Hans Op de Beeck came up with the concept of the show and is also the writer, set designer and director.

As if responding to the sensitivities of Zeeland - which is probably not the intention - protagonist Dirk Roofthooft tells about his journey to a remote water-threatened valley. The narrator speaks with closed eyes. He opens them twice: when he sees his wife Jara who smells like honey, lily and mandarin. And when his daughter Milo drifts away in a canoe.

Hans Op de Beeck (1969) has made a name for himself with large installations all over the world. This year at the Setouchi Triennial in Japan with ‘The Silent Room’, in which ‘large children’ are placed in a tranquil library setting. He is a visual artist, filmmaker, photographer, painter. "I cover the entire spectrum of the visual arts," he says in his studio in Brussels.

He is also, not to mention, a writer. With ‘The Valley’ he delivers a theatre text for the third time. He made his debut with ‘Nach dem Fest’ in 2015, followed by a youth show.
About ‘The Valley’ he says: “Eric wanted to start from a biblical approach, the apocalypse. I chose to start more from daily life. Because of this, the performance becomes universal. For the first time I went down a more fantasy path. There is eroticism in the story. It is bloody, someone is being cut to pieces. Through this I though: most of the fairy tales are also gruesome.”

About the storyteller: “For me, that can be someone who makes all his senses flow. When I saw Dirk sitting with closed eyes to remember the text, I found it so captivating that I thought: "we will hold on to that." A narrator who does not address the audience is unusual. As a spectator you observe in this case. Look, a sculpture or an installation, with that work I feel comfortable, I know that I can do it. That is different with theater. When Dirk came here the first time I was nervous. Then you are wondering if he likes the text. I step out of my comfort zone with a show like this. That is essential to stay creative.”

About the decor: “That has something folk-like with the accordion. The white lights in the stands of the saxophonists have something fairground like. Narrator Dirk takes his place in it, wrapped in a kimono. Like a Zen Buddhist in a Flemish funfair. Mixing folk and more spiritual expressions, east and west, high and low. You can see the accordion as a godlike lung. Everything is in a cultural blender. My job is to balance that."

About the singer: “It's not a real angelic appearance. You can also see her dressing up. Her wings are on two shoulder straps. Everything is with a wink, without being ironic. It is more a sign of: that’s life. One moment you are in a museum, the other in a shopping mall. ”
About the music: “When you see the saxophonists sitting, it is as if they are floating. The music makes the entire performance more like a mental trip, a dream.”